Van donorstaal tot groen staal: zo maak je staal duurzamer

Het strakke RAI-station aan de Amsterdamse Zuidas. De nieuwe campus van de Universiteit van Leiden. De stalen Uitkijktoren in Den Haag met zicht op het Binnenhof. Zo maar een paar bekende staalconstructies die gemaakt zijn door Van Ee Staalspecialisten. Dat dit bedrijf stalen constructies, trappen en bruggen kan maken (al sinds 1978) dat mag duidelijk zijn. Nieuw is dat er in 2019 een duurzaamheidsdoel door het bedrijf werd gesteld. Staal duurzamer maken, was het doel.

Hoe dan?
Commercieel directeur Gerben van Beek: “Het had even tijd nodig voor we dat antwoord hadden. Maar we zijn niet van het opgeven! Na veel onderzoek, testen en proberen lanceerden we in september 2023 onze groene lijn: EECULAIR.

Een groene lijn van duurzaam staal, dat klinkt mooi. Is dat dan allemaal hergebruikt staal?
Van Beek: “Dat willen we wel, maar dat kan niet altijd. We onderscheiden drie gradaties in duurzaam staal:

Donorstaal
Staal dat beschikbaar komt proberen we op andere projecten weer in te zetten.
Nieuw groen staal. Van oud ijzer maken we nieuw staal. Wij gebruiken nieuw groen staal dat een hoog oud-staal-percentage heeft.
Conservering. We denken na over manieren om oud staal te gebruiken voor nieuwe projecten.
Nummer één, donorstaal, is de meest duurzame optie. In de praktijk is er alleen nog niet voldoende donorstaal. Nieuwe projecten kunnen dus niet met alleen maar donorstaal worden gemaakt. Nummer twee, nieuw groen staal, is de op één na duurzaamste optie. Hiervoor moeten alleen wel hoogovens aan, dus qua CO2-uitstoot is dat iets minder duurzaam. Wel zijn de hoogovens ook zelf bezig met verduurzaming van hun productieproces. Meestal gebruiken we in een project een combinatie van de drie opties. Daarnaast passen we de meest duurzame conserveringsmethoden toe om het staal optimaal te beschermen tegen corrosie.”

“Eigenlijk zou heel Nederland dus in moeten zetten op donorstaal, in het kader van circulariteit.”
Daarom vragen we nu aan onze opdrachtgevers om ons zo vroeg mogelijk te betrekken bij een project. Dan kunnen we direct bij andere partners en projecten proberen om geschikt donorstaal te ‘oogsten’. Dat kost tijd. We vragen onze leveranciers bijvoorbeeld om donorstaal te bewaren voor ons.

In Londen zijn ze op dit gebied al wat verder dan hier. Daar is een staalhandel die donorstaal verzamelt, netjes maakt en voorziet van de juiste certificering. Daarna verkoopt hij het weer. Hopelijk waait die ontwikkeling over naar Nederland!”

Hoe kan de staal- en bouwsector volgens jou nóg beter omgaan met materialen, in de toekomst?
Uiteindelijk moeten we toe naar een terugnamegarantie, waarbij de eigenaar van een gebouw het staal uit dat gebouw weer aan ons als staalproducent terug levert. Dat is echt circulair, maar ook op dit moment nog spannend voor veel gebouweigenaren.

Een stap op de goede weg is onze monitoring, waarbij wij voor de gebouweigenaar controleren wat de status is van de staalconstructie. Dat gaat vaak samen met onderhoud, dat we om de maand of elk jaar uitvoeren. Van die onderhoudscontroles gaat altijd een rapport naar de eigenaren en naar ons, zodat er altijd een actueel rapport is van de status van de constructie.

Hoe dan ook moeten we allemaal beter gaan nadenken over engineering: ontwerpen worden steeds meer demontabel. Als je iets goed uit elkaar kunt halen, kun je alle onderdelen opnieuw gebruiken. Eigenlijk moet er bij een oplevering ook altijd een demontagerapport geleverd worden.”

Tot slot: heb je een gouden tip voor ondernemers die meer circulair willen gaan werken?
“Wat ons heeft geholpen is om even uit de dagelijkste hectiek te stappen. Je bent altijd druk met de drukte van vandaag. Pak dus een moment om na te denken over een periode van – in ons geval – drie jaar later. Houd dat punt dan vast.

Daarnaast mag iedereen ons altijd benaderen die iets meer wil weten over ons duurzame staal. We doen niet heel geheimzinnig. Je hoeft het niet alleen te doen. Samen kom je verder.”

Dit artikel verscheen op 20 maart op de website van Barneveld Duurzaam en is geschreven door Claartje Schröder